‘Goed genoeg’ maakt gelukkig

Perfectie nastreven leidt vaak tot het tegenovergestelde van wat je had gewenst: het uitstellen van een project, of erger nog: het nooit af krijgen. Kies ervoor om in plaats daarvan "goed genoeg" na te streven.

Perfectionisme is een persoonlijkheidskenmerk waarbij men de neiging heeft om onrealistisch hoge eisen te stellen en overdreven kritisch te zijn. Het kan leiden tot een complexe mix van een drang om jezelf te bewijzen en faalangst. Bezorgdheid, gepieker, angst en twijfels zorgen vaak voor een blokkade waardoor je als het ware ‘bevriest’ en daardoor niets onderneemt en last kan krijgen van uitstelgedrag.

Het is makkelijk om verstrikt te raken in een eindeloze cyclus van alles perfect proberen te doen. Echter, perfectionisme kan je werk vertragen en ervoor zorgen dat je belangrijke deadlines mist.

Perfectionisme natreven kan in bepaalde omstandigheden zeer nuttig zijn: bijvoorbeeld voor een chirurg die streeft naar de best mogelijke resultaten terwijl hij het lichaam van een mens onder handen aan het nemen is.

Moeilijk wordt het wanneer mensen in de ban raken van een compromisloos perfectionisme en daarbij elke zinvolle maatstaf van uitmuntendheid laten varen. In plaats daarvan klampen zij zich vast aan de irrationele gedachte dat perfectie niet alleen mogelijk is, maar ook vereist. Streven naar uitmuntendheid wordt maladaptief perfectionisme wanneer individuen hun identiteit en hun eigenwaarde beginnen te koppelen aan het al dan niet bereiken van het onmogelijke perfecte. Deze mensen weigeren te aanvaarden dat ‘goed genoeg’ ooit goed genoeg is.

materieel perfectionisme en existentieel perfectionisme

Twee soorten perfectionisme kunnen onderscheiden worden: materieel perfectionisme en existentieel perfectionisme.

Materieel Perfectionisme

Het eerste type perfectionisme wordt gedreven door nauwgezette aandacht voor details. Deze perfectionisten streven ernaar dat het resultaat van alles wat ze doen precies overeenkomt met hun geplande doelstellingen. Deze dingen zijn gewoonlijk meetbaar, en men weet wanneer men het doel heeft bereikt of gemist. Laten we de term ‘materieel perfectionisme’ gebruiken, vanwege zijn tastbare aard. Materieel perfectionisme is waarschijnlijk wat de meeste mensen bedoelen wanneer ze het over perfectionisme hebben.

Materiële perfectionisten houden zich bezig met details. De details goed krijgen is een bewonderenswaardige zaak. "Alles heeft een plaats en er is een plaats voor alles" is prima. Je spelling controleren en je grammatica nalopen is prijzenswaardig. Je werkruimte georganiseerd houden is top. Maar deze gezonde aandacht voor de details kan veranderen in schadelijk perfectionisme wanneer de details iemands zelfbeeld beginnen te beïnvloeden. Wanneer iemand buitensporige schuld, schaamte en een gebrek aan eigenwaarde associeert met het niet precies voltooien van een taak of het niet bereiken van een bepaald doel ondanks zijn goede inspanningen, gaat het niet langer om gewoon zijn best te doen of te streven naar uitmuntendheid. Het is maladaptief perfectionisme van het materiële soort.

Existentieel Perfectionisme

Er is een bredere en misschien zelfs meer verraderlijke vorm van het zoeken naar perfectie. Het raakt de kern van iemands waarde en waarde als mens. Een mislukking op dit gebied gaat waarschijnlijk verder dan alleen maar iets verkeerd doen. Het gaat erom dat de perfectionist zijn eigen wezen veroordeelt.

Dit verlangen naar perfectie wordt gevoed door idealisme; een existentieel perfectionisme als het wate. Mensen die op deze manier perfectionistisch zijn, proberen perfect te zijn op moreel, rationeel of zelfs spiritueel niveau. Voor iemand die te maken heeft met existentieel perfectionisme, is "Ben ik een goed mens?" de onophoudelijke vraag. Bovendien betekent "goed" in die vraag meestal "perfect".

Perfectionisten van dit type bevinden zich in een constante existentiële crisismodus. Totdat zij het perfectionistisch denken afleren, zal het antwoord altijd negatief zijn. Het is duidelijk dat niemand foutloos moreel, spiritueel of rationeel is. Volhouden dat je dat wel zou moeten zijn kan aanzienlijke schade toebrengen aan de menselijke psyche.

Existentiële perfectionisten worstelen vaak met vragen over hun integriteit en hun morele identiteit.

De frustratie die gepaard gaat met maladaptief perfectionisme ontneemt het leven zijn vreugde. Het falen om de ongrijpbare perfectie te bereiken achtervolgt de perfectionisten continu en vernietigt bijgevolg hun zelfvertrouwen. Het kan de weg naar succes enorm blokkeren.

Hoewel is aangetoond dat perfectionisten een hogere mate van motivatie en nauwgezetheid hebben dan niet-perfectionisten, is ook bekend dat zij overdreven zelfkritisch zijn en een ‘alles-of-niets denken’ hanteren waarbij ze vinden dat hun prestatie ofwel perfect is ofwel een complete mislukking. Perfectionisten blijken hogere niveaus van stress, burn-out en angst te hebben in vergelijking met hun niet-perfectionistische tegenhangers.

Er zijn veel consequenties verbonden aan dit soort denken.

Leren om de onnodige verwachting van perfectie los te laten kan het leven vrijer laten stromen en meer voldoening met zich meebrengen.

Perfectionisme loslaten: tips

Het is goed om de dingen goed te willen doen. Extreem perfectionisme werkt echter vaak het tegenovergestelde omdat het voor blokkades kan zorgen waardoor de dingen niet afraken en je mogelijk zelfs niets meer durft te ondernemen.

We streven in ons leven onophoudelijk naar exactheid en precisie. Wat kunnen we doen om onze perfectionistische neigingen te beheersen voordat ze ons schaden?

1. Verwijder het alles-of-niets denken. Dit soort denken is onrealistisch en problematisch. Het verdeelt iemands opvattingen in uitersten, waarbij er weinig tot geen grijs gebied tussen zit. Het kan leiden tot een onvermogen om alternatieven te zien en resulteren in negatieve denkpatronen. Schrap woorden als "nooit," "niets," of "altijd" uit je vocabulaire en herinner jezelf eraan dat dingen niet altijd absoluut zijn.

2. Omarm zelfcompassie en leer jezelf te respecteren. Perfectionisme is in dit artikel gedefinieerd als overdreven zelfkritisch zijn, en het tegenovergestelde daarvan is zelfliefde. Zelfcompassie is in verband gebracht met een grotere levenstevredenheid, verbeterde copingvaardigheden, en een afname van angst. Het is niet verrassend dat het ook omgekeerd gerelateerd is aan perfectionisme. Vervang je negatieve zelfpraat door positieve zelfpraat en houd jezelf in hoger aanzien. Vergeef je mislukkingen, stop de constante zelfverwijten en geef je geestelijke gezondheid prioriteit.

3. Leer van je successen. In plaats van je te richten op mislukkingen, kijk naar wat er goed is gegaan. Omdat niets in het leven vlekkeloos verloopt, is de kans groot dat je grootste successen onderweg wat hobbels bevatten. Door je te richten op successen kunnen we zien dat het mogelijk is om doelen te bereiken en vruchtbaar te zijn in onze inspanningen zonder dat alle kleine dingen precies volgens plan verlopen. Wat op dat moment een catastrofe lijkt, kan uiteindelijk het beste scenario voor de toekomst zijn.

De kunst is om te leren dat goed vaak goed genoeg is. Perfectie nastreven is onnodig en onrealistisch. Een betere aanpak is om de intentie te hebben de dingen goed te willen doen, zonder jezelf onnodig hard aan te pakken. Hard werken voor iets en je best doen is goed genoeg.

Perfectionisme kan aangepakt worden met hypnose. Maak gerust een afspraak hiervoor in de praktijk of kies voor een online hypnose sessie met mij persoonlijk. Een audiohypnose mp3 behoort eveneens tot de mogelijkheden. Perfect voor als je thuis regelmatig naar de mp3 wil luisteren in alle rust.