Sneeuwbaleffect
Als je vaak slecht slaapt, dan kan dit ervoor zorgen dat je in een vizieuze cirkel terecht komt.
Door slecht te slapen sta je vermoeid op en loopt je dag mogelijk minder vlot dan gewenst. Hierdoor wordt je humeur er niet beter op. Je voelt je futloos en krijgt niet de dingen gedaan die je zou willen doen. Na een tijd geraakt je bioritme ontregeld en kan de druk om goed te willen slapen zo groot worden, dat je er letterlijk wakker van ligt. Een goede nachtrust is noodzakelijk om onze dagelijkse taken goed te kunnen uitvoeren. Slaaptekort zorgt ervoor dat je lichamelijk en mentaal niet op je beste niveau kan functioneren.
Weet jij waarom je slecht slaapt? Kijk hier voor een overzicht van mogelijke oorzaken.
Mogelijke effecten van een slechte nachtrust op jouw kwaliteit van leven
Op korte termijn
Vermoeid wakker worden en moe zijn doorheen de dag
Humeurig zijn
Geen energie om productief te kunnen zijn
Schuldgevoel door niet productief te zijn
Piekeren over wat er nog moet gebeuren: open-taak-spanning
Uitstelgedrag
Prikkelbaarheid
Kort lontje
Moeite met focussen
Duizeligheid
OP lange termijn
Afhankelijkheid aan cafeïne: door vermoeidheid heb je soms de neiging om naar koffie of energy drinks te grijpen, maar dit werkt vaak contra-productief. Caffeïne heeft meestal slechts een tijdelijke gunstige werking en zal er later net voor zorgen dat je extra uitgeput geraakt en nog moeilijker slaap zal kunnen vatten.
Angst: als het probleem lang aanhoudt kan dit uitmonden in regelrechte angst om te gaan slapen. Het thema ‘slapen’ wordt dan erg beladen en de grote focus erop zorgt ervoor dat het enkel nog slechter zal gaan om in slaap te vallen en goed diep door te slapen. Ook kunnen andere soorten angsten verergeren, zoals faalangst, sociale angst en gebrek aan zelfvertrouwen.
Aantasting beoordelingsvermogen: Slaapgebrek kan onze interpretatie van gebeurtenissen beïnvloeden. Dit schaadt ons vermogen om een gezond oordeel te vellen, omdat we situaties misschien niet nauwkeurig inschatten en er dus minder verstandig naar kunnen handelen.
Last van emotionele pieken: slaaptekort kan ervoor zorgen, mede door een aangetast beoordelingsvermogen en gebrek aan relativering van gebeurtenissen, dat emoties versterkt worden. Dit komt door een toestand die "milde prefrontale disfunctie" wordt genoemd, waarbij je hersenen niet langer het vermogen hebben om je emoties of aandacht te reguleren. Tijdens deze toestand is de kans veel groter dat je gefrustreerd raakt wanneer u aan taken werkt en gemakkelijk overspoeld raakt met emoties. Gevoelens als angsten, verdriet, boosheid, irritatie en zelfs jaloezie en argwaan kunnen hierdoor verergeren.
Depressieve gevoelens: Na verloop van tijd kunnen slaapgebrek en slaapstoornissen bijdragen aan de symptomen van depressie. De meest voorkomende slaapstoornis, slapeloosheid - een slaapstoornis die wordt gekenmerkt door moeite met inslapen en doorslapen -, heeft de sterkste link met depressie. In een onderzoek uit 2007 onder 10.000 mensen hadden mensen met slapeloosheid vijf keer zoveel kans om een depressie te ontwikkelen als mensen zonder. In feite is slapeloosheid vaak een van de eerste symptomen van depressie. Slapeloosheid en depressie voeden zich met elkaar. Slaaptekort verergert vaak de symptomen van depressie, en depressie kan het moeilijker maken om in slaap te vallen. Aan de positieve kant kan het behandelen van slaapproblemen depressie en de symptomen ervan helpen, en vice versa.
Burnout: chronisch slaapgebrek kan voor algehele uitputting zorgen. Je hebt dan mogelijk ook geen zin meer om dingen te ondernemen. Slaaptekort en burn-out gaan hand in hand. National Sleep Foundation zegt daarover: "elke nacht minder dan zes uur slapen is een van de beste voorspellers van burn-out op het werk." Als ambitieuze individuen nemen we vaak teveel hooi op ons vork met als risico dat we de aanbevolen 7-9 uur slaap niet halen.
Lichamelijke klachten: slaaptekort kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Slaapstoornissen en chronisch slaapgebrek worden in verband gebracht met allerhande lichamelijke kwalen: hoofdpijn, misselijkheid, hartaandoeningen, hoge bloeddruk, beroerte, suikerziekte. Volgens sommige schattingen heeft 90% van de mensen met slapeloosheid ook een andere gezondheidstoestand.
Huidveroudering: Iedereen heeft al wel eens een vale huid en gezwollen ogen ervaren na een paar nachten slechte slaap. Maar het blijkt dat chronisch slaapverlies kan leiden tot een doffe huid, fijne lijntjes en donkere kringen onder de ogen. Als je niet genoeg slaap krijgt, geeft je lichaam meer van het stresshormoon cortisol af. Bij overmatige hoeveelheden kan cortisol huidcollageen afbreken, het eiwit dat de huid glad en elastisch houdt. Slaapverlies zorgt er ook voor dat het lichaam te weinig menselijk groeihormoon afgeeft. Groeihormoon helpt de spiermassa te vergroten, de huid dikker te maken en botten te versterken. "Het is tijdens de diepe slaap - wat we slow-wave-slaap noemen - dat groeihormoon wordt vrijgegeven", zegt slaapexpert Phil Gehrman, PhD. "Het lijkt deel uit te maken van normaal weefselherstel - het herstellen van de slijtage van de dag."
Vergeetachtigheid: Slaapgebrek maakt je vergeetachtig. Een kwalitatieve slaap zorgt voor een scherp geheugen. Het is aangetoond dat geheugenprocessen worden gestabiliseerd en verbeterd (versneld en / of geïntegreerd) en herinneringen beter worden vastgezet in het geheugen door een diepe slaap.
Overgewicht: slaaptekort kan zorgen voor gewichtstoename. Gebrek aan slaap lijkt verband te houden met een toename van honger en eetlust, en mogelijk met obesitas. Volgens een onderzoek uit 2004 hadden mensen die minder dan zes uur per dag slapen bijna 30 procent meer kans op obesitas dan degenen die zeven tot negen uur sliepen. Onderzoek heeft zich gericht op het verband tussen slaap en de peptiden die de eetlust reguleren. "Ghreline stimuleert honger en leptine signaleert verzadiging naar de hersenen en onderdrukt de eetlust", zegt Siebern. "Een verkorte slaaptijd wordt in verband gebracht met afname van leptine en verhogingen van ghreline." Niet alleen lijkt slaaptekort de eetlust te stimuleren. Het stimuleert ook het hunkeren naar vetrijk en koolhydraatrijk voedsel. In lopende onderzoeken wordt onderzocht of voldoende slaap een standaardonderdeel moet zijn van programma's voor gewichtsverlies.
